Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet w większości rozwiniętych państw świata.

W Polsce stanowi ok. 21 % wszystkich zachorowań na raka przez kobiety.
Mimo ogromnego postępu w diagnostyce i terapii umieralność spowodowana tym nowotworem nie maleje, głównie ze względu na ciągły wzrost zachorowalności. W większości przypadków rak piersi przez długi okres rozwija się skrycie, nie dając żadnych dolegliwości ani specyficznych objawów.
Liczba zachorowań wzrasta gwałtownie u pań po 35 roku życia. Wg najnowszych badań nowotwory złośliwe tworzą się najczęściej w okolicach kanalików mlekowych. Jednak każdy przypadek raka piersi jest bardzo indywidualny zarówno pod względem jego stadium, stopnia złośliwości, jak też tempa rozrastania się komórek nowotworowych. Szanse wyleczenia w ostatnich latach znacząco wzrosły dzięki nowym metodom operacyjnym oraz precyzyjnym terapiom. Coraz częściej przeprowadza się obecnie zabiegi oszczędzające biust (tzw. częściowe).

Czynniki ryzyka :
Zidentyfikowano wiele czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka piersi, ale wciąż ogromna większość (75–80%) zachorowań dotyczy kobiet bez żadnego z wymienionych czynników.
– wiek > 50lat
– rak drugiej piersi (po leczeniu radykalnym)
– czynniki genetyczne
– rak piersi u krewnej pierwszego stopnia
– pierwsza miesiączka < 11–12 lat
– pierwszy poród > 35 lat
– łagodne guzki piersi przebiegające z proliferacją i atypią
– ekspozycja na promieniowanie jonizujące (szczególnie w okresie dojrzewania)
– antykoncepcja hormonalna > 4 lat (u młodych kobiet, przed pierwszą ciążą)
– hormonalna terapia zastępcza > 5–10 lat
– otyłość
– umiarkowane, regularne spożycie alkoholu

Możliwości leczenia :
Leczenie raka piersi jest skojarzone, czyli wykorzystuje różne metody terapii onkologicznej:

chirurgia : pozostaje wiodącym elementem leczenia. Nie zawsze konieczna jest amputacja piersi, zakres operacji jest związany ze stadium zaawansowania guza. Wczesne wykrycie raka i postęp techniki chirurgicznej zapewniają coraz lepsze efekty kosmetyczne bez pogorszenia wyników onkologicznych.

radioterapia : ma na celu zniszczenie komórek nowotworowych promieniowaniem jonizującym. Może być stosowana jako uzupełnienie zabiegu operacyjnego lub jako leczenie paliatywne (w przypadku niektórych umiejscowień przerzutów). Jest koniecznym elementem leczenia oszczędzającego pierś.

chemioterapia : polega na podawaniu specjalnych leków (tzw. cytostatyków) w celu ogólnoustrojowego zniszczenia komórek nowotworowych. Może być stosowana przed lub po operacji, a także w przypadkach choroby uogólnionej.

hormonoterapia : jej celem jest zahamowanie wzrostu nowotworu przez zmianę stężeń niektórych hormonów w organizmie. Może być stosowana jako leczenie uzupełniające lub paliatywne u kobiet, u których nowotwór ma receptory hormonalne. Wiąże się z mniejszą liczbą objawów niepożądanych niż chemioterapia.

immunoterapia : polega na zastosowaniu specjalnych przeciwciał skierowanych przeciwko receptorowi HER 2 obecnemu na błonie komórki nowotworowej. Przeciwciała blokują receptor i powodują zahamowanie wzrostu guza. Receptor ten jest obecny u około 20% pacjentek. Immunoterapia jest stosowana w leczeniu rozsianego raka piersi.

Metody operacyjne przy raku piersi

1. Tumorektomia Podczas tej metody operacyjnej z piersi usunięty zostaje guz i ok. 1 cm otaczającej go, zdrowej tkanki. Najczęściej zostaje po niej jedynie mała blizna i niewielki ubytek tkanki.
2. Kwadrantektomia Usuwa się przy tym zabiegu ok. jednej czwartej piersi – tą, w której znajduje się guz. W ok. 55% przypadków wycięty zostaje górny, zewnętrzny kwadrant. Na skutek sporego wycięcia tkanki w większości przypadków potrzebne jest wyrównanie ubytków.
3. Mastektomia podskórna Spod skóry usunięty zostaje cały gruczoł piersiowy, jednak zachowane są brodawka sutkowa, skóra oraz nagromadzony pod nią tłuszcz. Zmiana objętości piersi wymaga w takich przypadkach jej kompensacji.
4. Zmodyfikowana radykalna mastektomia Operacja taka jest przeprowadzana wtedy, gdy zabieg oszczędzający nie jest możliwy, ponieważ np. guz jest za duży. Usunięta zostaje cała pierś z gruczołem, tłuszczem, tkanką łączną oraz węzłami z dołu pachowego. Blizna przebiega pionowo. Zachowany zostaje większy i mniejszy mięsień piersiowy, oraz mięśnie okolicy podobojczykowej, dzięki czemu ubytki tkanki mogą być wyrównane przez protezę biustu.
5. Mastektomia prosta (całkowita) Obecnie tej metody nie stosuje się często. Usunięta zostaje cała pierś, jednak bez mięśni piersiowych oraz węzłów chłonnych w dole pachowym.

Biopsja węzła wartowniczego
Węzeł wartowniczy to pierwszy węzeł chłonny, przez który z ogniska nowotworowego przepływa chłonka. Potem limfa dociera do kolejnych węzłów w dole pachowym. Węzeł ten pełni zatem funkcję „wartownika” (ochronną) dla innych węzłów chłonnych. Z dużym prawdopodobieństwem to właśnie w nim, jako pierwszym rozwiną się komórki nowotworowe. Węzeł wartowniczy zostaje podczas operacji zlokalizowany, oznaczony, usunięty, a następnie jeszcze podczas zabiegu przebadany. Jeżeli nie ma w nim komórek rakowych, nie zachodzi potrzeba usuwania kolejnych węzłów chłonnych. Dzięki takiemu postępowaniu, stosowanemu w ok. 40% przypadków, zapobiega się niepotrzebnemu wycinaniu zdrowych węzłów, które mają olbrzymie znaczenie dla swobodnego spływu chłonki i zapobiegają powstawaniu obrzęku limfatycznego.

Dlaczego usuwa się węzły chłonne ?
W przypadku, gdy nie można przeprowadzić biopsji węzła wartowniczego (np. gdy w piersi wykryto kilka guzów), muszą zostać usunięte wszystkie węzły spod pachy. Jest to niezbędne, aby sprawdzić, czy powstały metastazy (guzy wtórne, przerzuty) oraz, aby zapobiec rozprzestrzenieniu się nowotworu. Usunięcie węzłów może zatrzymać spływ limfy na całym obszarze ogniska nowotworowego, co z kolei może prowadzić, np. do obrzęku ręki. Element terapii medycznej zapobiegającej obrzękowi limfatycznemu stanowi zaopatrzenie pacjentki w lekką protezę oraz specjalną bieliznę z szerokimi ramiączkami odciążającymi.